De stilte doorbreken …

Mijn ouders zijn weer op reis gegaan. Met een dikke knuffel heb ik ze gedag gezegd. Ver in de zeventig zijn ze beiden, en nog altijd maken ze lange reizen met hun camper naar verre oorden. Ik gun het ze van harte maar mijn bezorgdheid neemt wel met elke reis toe. “Je weet waar de lijst ligt hè, voor het geval dat…”, fluistert mijn moeder nog. Het zijn de enige woorden die gewijd worden aan de mogelijkheid dat iets zou kunnen gebeuren tijdens de reis. Ik ken de lijst wel. Bekende namen, sommigen zijn nieuw met de hand bijgeschreven en andere adressen zijn doorgestreept. Aannemelijk is dat deze vrienden inmiddels zijn overleden. Hopelijk hebben ze ook een lijst achter gelaten met eventuele wensen.

Mijn vader komt uit een geslacht met familiegraven. Uit mijn kinderjaren herinner ik me dat hij in onze garage de steen van een familiegraf had liggen. Geduldig haalde mijn vader de verfresten uit de letters die door het afbladderen haast niet meer te lezen waren, om ze daarna met evenveel liefde weer van een nieuw laagje verf te voorzien. Als kind vond ik dat beeld confronterend, nu zie ik het als een heilzame vorm van grafonderhoud. Zijn grootvader was één van de oprichters van de ‘Vereeniging tot Facultatieve Lijkverbranding’, waarmee cremeren in Nederland mogelijk werd. “Papa, zou jij liever begraven of gecremeerd willen worden…” is een vraag waarop ik waarschijnlijk geen antwoord krijg.

Bij mijn Noorse moeder ligt de keuze ook niet voor de hand. Haar vader werd ruim dertig jaar geleden begraven en haar moeder werd gecremeerd en later bijgezet in het graf van mijn opa. Helaas moest na zeven jaar dit graf al worden geruimd omdat voor familie op verre afstand het onderhoud te belastend werd. Na het overlijden van Mormor (moeders moeder) bezochten we de prachtige begraafplaats in het hartje van Stavanger. “Hier ligt in vreemde grond begraven…” staat op een steen geschreven. Mijn moeder kreeg hier altijd de rillingen van. Voor haar is het erg om in andere grond dan je geboortegrond begraven te worden. “Mam, waar denk je aan bij het woord ‘thuiskomen’…” is een vraag die ik haar graag zou willen stellen.

Misschien zou het een idee zijn om vaders en moeders in algemeenheid moreel te verplichten hun wensen bekend te maken bij hun kinderen. Al was het maar omdat ik het eigenlijk ook oneerlijk vind om het nageslacht met deze besluiteloosheid te belasten.

Eén ding is voor ons wel duidelijk. De grafsteen van mijn moeder ligt al jaren bij ons in de tuin. Een prachtige ronde kei die ze op één van hun vele reizen naar de Noordpool hebben meegenomen. Alleen haar voornaam hoeft erin gebeiteld te worden. Later. In onze vorige tuin lag mijn moeder’s kei vlak bij de voordeur. “Máááám, wat gaan we eten…” riepen onze kinderen al springend op de steen waardoor ze nét door het keukenraam naar binnen konden kijken. Of ze smeten hun fietsjes tegen de kei uit gemakzucht van het niet hoeven uitklappen van de standaard. Mijn moeder vond dat altijd geweldig, zo’n doorleefde steen. “Sorry mam” grapte ik wel eens, “je steen is al gegraveerd voordat je eronder ligt”.

De grafsteen van mijn moeder ligt bij het anker van mijn vader, het anker wat hij als symbool aan zijn jaren bij de marine voorgoed heeft uitgegooid in onze tuin. Beiden worden wel eens overwoekerd door onkruid. Het gevolg van tijdgebrek maar tegelijk een fantastisch voorbeeld van ‘natuurlijk grafonderhoud’. Over enkele weken komen ze terug van hun reis uit Noorwegen. Ik ga het ze toch weer voorzichtig vragen… voordat ze hun laatste reis gaan maken…

Juni 2009


Reacties op deze column? U kunt hieronder reageren