Cees Nooteboom, Allerzielen

Het fulltime verdriet van de freelance wereld
In Allerzielen, het nieuwste boek van Cees Nooteboom, is de dood overal aanwezig. Niet opvallend, maar wel vanzelfsprekend. De dood is deel van Arthur Daane's leven. Roelfje en Thomas, zijn echtgenote en zoontje, stierven bij een vliegtuigongeluk. Dat is ongewoon. Gewoner is de oude man die zittend aan een tafel in een Berlijns café zijn laatste adem uitblaast zonder van houding te veranderen. Na de laatste adem zit hij even stil als voor de laatste adem. En tegenover hem zit nog steeds niemand. Die man blijft bezoeker en ook hij gaat weg na sluitingstijd. Als dode.

In de wereld van Arthur Daane sterven mensen op straat, overkomen hen tragische, dodelijke ongevallen op bouwterreinen, of liggen ze in een massagraf tussen andere soortgenoten. Daane heeft het soort beroep dat hem over de hele wereld brengt: hij is een niet onverdienstelijk cameraman.

Allerzielen lijkt op een documentaire die Daane zelf zou kunnen maken. Als regisseur, want Cees Nooteboom is de cameraman die de bevindingen onnavolgbaar vastlegt. Zelfs wie nooit in Berlijn is geweest, heeft na lezing het gevoel de stad redelijk goed te kennen. Daane gaat nooit naar buiten zonder zijn camera. Hij filmt zoals Nooteboom schrijft: van en over alles. De vrienden hoeven niet gefilmd te worden om er te zijn. Fascinerend als Daane zelf. Zulke vrienden wil iedereen. Vrienden die begrijpen dat je Elik Oranje hebt ontmoet, ook al heb je daar geen woord over laten vallen. Vrienden die je waarschuwen voor deze vrouw. "Arthur, deze vrouw is slecht nieuws." En zoals het vrienden betaamt laten ze je gaan, als je hun waarschuwing negeert. Je komt in Madrid aan, wordt afgewezen, in elkaar geslagen en geneest bij (alweer) een vriend. Terwijl je in coma ligt, komt de vrouw langs. Ze verdwijnt.

Daane's wereld is een freelance wereld met fulltime verdriet. Op elke bladzijde, in elke zin proef je het. Het verlangen naar vroeger dat vriendin Erna verboden heeft.

De traditionele Nooteboom-thema's passeren de revue: de dood, de vergankelijkheid, het verleden en de herinnering. Nooteboom schrijft over de pijn van het leven op zo'n manier dat je ernaar verlangt. Naar het leven en de pijn.
(Marijke Streefkerk)




[ terug ]