Wat gaat het me kosten en hoe financier ik de uitvaart?

Zo duur als u zelf wilt
Zoals bij zoveel dingen, geldt dat u de uitvaart zo duur kunt maken als u zelf wilt. Kisten en stenen komen in alle prijsklassen en het scheelt aanzienlijk of de overledene vervoerd wordt per gehuurde bakfiets of met een ouderwetse koets met vier zwarte paarden ervoor. Het kan allemaal, maar het prijskaartje is uiteraard verschillend.

Het gemiddelde
Blijkbaar kiezen de meeste Nederlanders toch voor `een zelfde soort uitvaart`, met vergelijkbare diensten en producten de in Nederland meest gebruikte kist bijvoorbeeld is een spaanplaten met eikenhout gefineerde kist met houten montering, vlak deksel, plintwerk en voorzien van satijnzijden binnenbekleding. De gemiddelde prijs van een uitvaart bedraagt in 2009 ongeveer € 5.750,-. De kosten voor een eigen graf en een grafmonument zijn bij een dergelijk bedrag meestal niet inbegrepen!

De basis
Er zijn een aantal basiselementen die bij de meeste uitvaarten gelijk is. De minimumprijs van deze vaste elementen is ongeveer:

Kosten van onderdelen van een uitvaart
Maak een schatting van de kosten van uw uitvaart met behulp van de uitvaartkostenindicator van Uitvaart.nl.

Hoe betaal ik voor mijn uitvaart?
Veel mensen zullen tegen de tijd dat ze overlijden genoeg geld op hun bank-, giro- of spaarbankrekening hebben om de uitvaart zonder veel problemen zelf te bekostigen. Bent u in loondienst of ontvangt u een uitkering dan ontvangen ‘uw nagelaten betrekkingen’ (geldt uitsluitend voor de huwelijkspartner dan wel geregistreerd partner en als deze ontbreekt de minderjarige kinderen van de overledene) ook nog eens een belastingvrije overlijdensuitkering, die geheel ter bekostiging van de uitvaart kan worden gebruikt. Bent u in loondienst dan staat het bedrag van de overlijdensuitkering vaak gelijk aan drie maanden bezoldiging. (De bezoldiging is het salaris plus het bedrag aan emolumenten en toelagen die worden omschreven in de lokale bezoldigingsverordening.) Heeft u een uitkering dan bestaat de overlijdensuitkering soms uit eenmaal en soms uit tweemaal het volledige bruto maandbedrag, zonder partnertoeslag, met vakantietoeslag. (Hangt van de uitkering af.)
Als u een levensverzekering of een lijfrenteverzekering heeft afgesloten, hoeft u zich eigenlijk helemaal geen zorgen te maken over de financiering van uw uitvaart.

Zorg uit handen geven
Toch sluiten veel mensen een uitvaartverzekering af. De reden is dan vaak niet zo zeer dat ze zelf het geld niet hebben, maar omdat ze het plezierig vinden de hele zorg van de uitvaart uit handen te geven, om er bijvoorbeeld hun nabestaanden niet mee op te zadelen. (Ook vanuit fiscaal oogpunt kan het gunstig zijn, zie onder fiscaal.) Als `de zorg uit handen nemen` de reden is, bedenk dan eens bij uzelf óf de verzorging van een uitvaart wel altijd als een loden last wordt gevoeld is of dat uw naasten het misschien wel prettig zouden vinden heel direct zélf bezig te zijn met uw afscheid. Toch blijft het regelen van een uitvaart een zware taak, die het beste aan een uitvaartverzorger over gelaten kan worden. Indien gewenst zullen de meeste ondernemers de familie bij (onderdelen van) het regelen van de uitvaart betrekken. Zo kan de verzorging van de overledenen gedaan worden door de familie, samen met of in het bijzijn van de uitvaartondernemer.

Twee vragen vooraf
Daarom, voordat u overgaat tot het afsluiten van een verzekering, zou u voor uzelf eerst twee vragen moeten stellen en beantwoorden:
1. Heb ik voldoende (spaar)geld om de uitvaart zelf te betalen?
2. Wil ik (vooraf al) of willen mijn nabestaanden zelf een groot deel van de uitvaart regelen en zijn ze daartoe ook in staat?

Als u op beide vragen `nee` antwoordt dan kunt u het beste een natura-uitvaartverzekering nemen.
Als u op vraag 1 `nee` antwoordt en op vraag 2 `ja`, dan kunt u het beste een kapitaalverzekering afsluiten.
Als u op vraag 1 `ja` antwoordt en op vraag 2 `nee` antwoordt, ook dan kunt u het beste een natura-uitvaartverzekering afsluiten. U hoeft het voor het geld niet te doen, maar u bent dan `van alle zorg af`.
Als u op beide vragen ja antwoordt dan heeft u geen enkele verzekering nodig. Dit laatste wil overigens niet zeggen dat uw nabestaanden alles zélf moeten doen. Uw nabestaanden kunnen dat zelf bepalen in samenspraak met de al of niet ingehuurde uitvaartondernemer.

De diverse verzekeringen
Grofweg gezegd bestaan er twee soorten van uitvaartverzekeringen: de natura-uitvaartverzekering: bij overlijden wordt geen geld wordt uitgekeerd, maar wordt de uitvaart geheel door de verzekeraar verzorgd, en de kapitaalverzekering: de verzekeraar keert bij overlijden geld uit waarmee de uitvaart bekostigd kan worden. Sommigen zien dat als een voordeel van een kapitaalverzekering t.o.v. een natura-verzekering. De nabestaanden ontvangen geld en kunnen daarom zelf uitmaken aan welke kostenpost zij (veel) geld willen besteden en aan welke weinig of niets. Men kan bijvoorbeeld kiezen voor een duurdere kist en geen volgautos nemen of zelf de kist dragen. Let bij het afsluiten van een kapitaalverzekering er wel op dat de verzekering waardevast is!
Sommige verzekeraars bieden ook nog een aparte verzekering waarmee het grafmonument kan worden gefinancierd. En ook voor het onderhoud aan een grafmonument kan men zich verzekeren.

Natura-uitvaartverzekering
Het gemiddelde standaardpakket van een natura-uitvaartverzekering bestaat uit:

• de aangifte van overlijden bij de gemeente;
  
• het verkrijgen van een vergunning tot begraven/cremeren;
  
• een doodskist (het goedkoopste standaardmodel);
  
• verzorging van de overledene en opbaring thuis of in een rouwcentrum (als de verzekeraar een eigen rouwcentrum in de buurt heeft is men vaak verplicht daar gebruik van te maken);
  
• het vervoer van de overledene (van ziekenhuis naar huis of van huis naar rouwcentrum);
  
• vijftig of honderd rouwbrieven/kaarten plus porto;
  
• een lijkauto en een of twee volgauto`s;
  
• het gebruik van de aula (meestal voor een half uur);
  
• het gebruik van de koffiekamer inclusief koffie, thee en cake (daar is een maximum aan verbonden);
  
• een condoleanceregister;
  
• de kosten van een graf (meestal het goedkoopste graf in de stad/regio);
  
• de kosten van de crematie en van de verstrooiing van de as;
  
• vijftig of honderd dankbetuigingen en/of bidprentjes

Bij de meeste verzekeringen zijn kinderen tot hun 18e jaar meeverzekerd.

Meestal niet inbegrepen:

• een eigen graf;
  
• de grafsteen of urn;
  
• advertentie in één of meerdere kranten
  
• bloemen;

Zelf vergelijken
Uiteraard zijn er onderling verschillen, de één voorziet in 50 rouwbrieven, de ander in 100. De een levert één volgwagen, de ander twee. Zoals bij het afsluiten van elke verzekering zult u zelf een vergelijking moeten maken tussen de diverse verzekeringen en beoordelen welke voor u het beste en het voordeligste is.
Sommige natura-uitvaartverzekeringen voorzien ook in een vrij besteedbaar bedrag dat bijvoorbeeld voor een advertentie of de grafsteen gebruikt kan worden.

Consumentenbond
In 2000 deed de Consumentenbond een onderzoek naar twaalf natura-uitvaartverzekeringen. De belangrijkste conclusies: `De prijsverschillen zijn aanzienlijk en wie meer of afwijkende wensen heeft is nog altijd veel geld kwijt.` Verder schrijft de Consumentenbond: `Zelf voor uw uitvaart sparen kan voordeliger uitpakken en u meer keuzevrijheid geven. [...] Uw wensen of die van uw nabestaanden kunnen in de loop van de tijd veranderen. Aanpassing van de standaardpakketten is doorgaans niet mogelijk zonder dat het u of uw nabestaanden geld kost.` De uitkomsten van het onderzoek zijn te lezen in de Consumenten-geldgids van juli 2000 of op internet op de site van de Consumentenbond. Of kijk voor een samenvatting hier: Persoonlijke noot kost extra geld.
In 2003 heeft de Consumentenbond de uitvaartkosten opnieuw onder de loep genomen alsmede de dienstverlening van uitvaartondernemers, zie het kostenoverzicht hierboven. Volgens de Consumentenbond is het regelen van een uitvaart een zware taak, die het best aan een uitvaartverzorger kan worden overgelaten. Uit een enquete die de Consument onder nabestaanden hield in 2003, blijkt dat het merendeel van de ondervraagden tevreden is over hoe de uitvaart verliep. Gemiddeld werd er een 8,4 als rapportcijfer gegeven. Toch zijn er punten vatbaar voor verbetering. Er zijn verhalen over beschadigde of te kleine kisten, van de overledene gestolen sierraden en andere pijnlijke kwesties. Dit soort grote missers blijken gelukkig uitzonderingen. Nog geen 5% van de ondervraagden gaf de hele uitvaart een onvoldoende. Wel was bijna een kwart van de ondervraagden ontevreden over een bepaald onderdeel dat in handen lag van de uitvaartondernemer: 7% van de klachten ging over het drukken van de rouwkaarten, 6% over de overlijdensadvertentie, nog eens 6% over de verzorging van de overledene en tot slot, 6% over de catering/consumpties.
Volgens de Consumentenbond heeft het verzekeren van de uitvaart vooral zin voor mensen die willen voorkomen dat hun nabestaanden opdraaien voor de kosten van hun uitvaart. Op het moment dat er voldoende geld voor de uitvaart voor handen is, kan zo`n verzekering overbodig zijn.Volgens het rekenvoorbeeld van de Consumentenbond zou iemand die op zijn 25e een uitvaartverzekering afsluit bij overlijden op zijn 45e minder hebben gespaard (2482 euro) dan een uitvaart kost. Een uitvaartverzekering zou, financieel gezien, dus zin hebben gehad. Bij overlijden op 65- of 75-jarige leeftijd zou de verzekerde echter gemiddeld meer hebben gespaard dan de werkelijke kosten van de uitvaart bedragen. In deze gevallen is de verzekering dus onvoordelig. Het omslagpunt ligt gemiddeld bij het overlijden op 62-jarige leeftijd. De Consumentenbond heeft de vergelijking ook gemaakt voor een sommenverzekering (van 3000 euro) en het zelf financieren van de uitvaart. Bij de sommenverzekering ligt het omslagpunt voor deze persoon gemiddeld bij overlijden op 56-jarige leeftijd. Met een maandloon van 1680 euro en een uitkering van drie maanden (5040 euro) kan een gemiddelde uitvaart al worden gefinancierd, concludeert de Consumentenbond.

Persoonlijke wensen
Bijna alles kan en mag bij een uitvaart. De wensen van een overledene kunnen bijna altijd worden ingewilligd. Ook verzekeringen gaan mee in de tijd en houden steeds meer rekening met de wens de uitvaart een persoonlijke invulling te geven. Afwijkingen van het standaardpakket kunnen extra verzekerd worden in een aanvullende kapitaalverzekering waarmee de speciale wensen kunnen worden bekostigd.

Overwegingen
Enkele overwegingen bij de natura-uitvaartverzekering:
- Wie geheel tevreden is met het basispakket van een natura-verzekering en niets speciaals of extra`s wilt, is bij een natura-verzekering altijd goedkoper uit dan als u exact dezelfde basisuitvaart zelf zou moeten betalen.
- U heeft over het algemeen geen vrije keuze van uitvaartondernemer. Wilt u een andere uitvaartondernemer dan de verzekeraar u biedt, dan kost dit u meestal extra geld.

Let op: welk graf krijg ik?
Veel mensen hebben er nog nooit van gehoord: het fenomeen `algemeen graf`. Waarschijnlijk komt dit omdat niet elke begraafplaats algemene graven heeft. Het is erg streekgebonden. In de Randstad is het bijvoorbeeld vrij normaal, in het zuiden van het land komt het nauwelijks voor. Een algemeen is géén eigen graf en komt men in een dergelijk graf bij vreemden te liggen. Natura-verzekeringen vergoeden de huur van het goedkoopste graf in uw woonplaats. Als dat een algemeen graf is, krijgt u dus een algemeen graf. Niet iedereen beseft dit op het moment dat zij een natura-verzekering afsluit. Wilt u in geen geval in een algemeen graf terecht komen, dan kunt u dat beter nu al vastleggen en eventueel bij verzekeren voor een eigen graf. Het is belangrijk u hiervan vooraf te vergewissen, omdat het helaas nogal eens voorkomt dat nabestaanden er pas te laat achter komen (als de begrafenis al achter de rug is) dat hun geliefde in een algemeen graf begraven ligt.

Depositofonds
Een storting in een depositofonds is de derde mogelijkheid om u te verzekeren tegen de kosten van een uitvaart. Evenals bij een kapitaalverzekering wordt bij overlijden een som geld uitgekeerd. Er zijn particuliere uitvaartondernemers die een eigen fonds beheren, bij wie u uw wensen vooraf uitgebreid kunt bespreken en bij wie u voor de financiering van de uitvaart door die bewuste uitvaartondernemer stort u geld in een depositofonds.

Van de armen
Wie overlijdt zónder geld op de bank, of onder het matras, en zónder familie of vrienden die de uitvaart voor hun rekening kunnen nemen, krijgt altijd nog een keurige uitvaart van de Sociale Dienst. Dat is meestal een begrafenis (in een algemeen graf), tenzij men vrij zeker weet dat de overledene een voorkeur voor cremeren had. Door te begraven in plaats van te cremeren houdt de Sociale Dienst rekening met familieleden die zich eventueel later nog melden. Die willen dan vaak nog een graf kunnen bezoeken.

Provisies en grafstenen
Als iets onderwerp is van veel discussie tussen zelfbewuste consumenten en uitvaartondernemers en steenhouwers, tussen steenhouwers onderling en tussen uitvaartvernieuwers en `traditionele` uitvaartondernemers dan is het wel over de prijs van de grafsteen.
Er zijn uitvaartondernemers die een afspraak hebben met één bepaalde steenhouwer. De uitvaartondernemer verwijst zijn klanten door naar die steenhouwer en ontvangt bij elke op die manier verkochte steen een provisie van de steenhouwer. Een provisie waar de consument zich niet van bewust is dat hij die betaalt.
Als er echter één onderdeel is van de hele uitvaart waar u rustig de tijd voor kunt nemen voordat u tot een keuze komt en tot plaatsing overgaat, dan is het wel de bedekking van het graf. Overhaast u dus niet, bezoek meerdere steenhouwers, kijk eens wat kunstenaars op dit gebied te bieden hebben, vergelijk rustig en voel u niet verplicht de steenhouwer te nemen die uw uitvaartondernemer of uitvaartverzekeraar bij u aanprijst.
Vergelijken kan zeer de moeite waard zijn blijkt uit enkele steekproeven en onderzoeken die de laatste jaren gehouden zijn. Uit een recente prijsvergelijking door de Telegraaf blijkt dat in het geval van de grafsteen de `kleine` particuliere steenhouwer vaak goedkoper is dan de grote grafsteenproducent en dat het prijsverschil kan oplopen tot maar liefst drieduizend gulden.

Fiscaal
De kosten van een uitvaart zijn voor de nabestaanden niet aftrekbaar als buitengewone uitgaven. Kinderen, neven/nichten en andere erfgenamen hebben geen aftrek voor hun inkomstenbelasting van de uitvaartkosten van ouders, respectievelijk ooms en tantes e.d.. Alleen in het geval van overlijden van de echtgenoot of geregistreerde partner heeft de langstlevende recht van aftrek. Ouders mogen ook de uitvaartkosten van hun minderjarige en thuis wonende kinderen aftrekken.
Er zijn echter wel mogelijkheden om fiscale aftrek te genieten, maar dan moet u tijdig zaken plannen en regelen. Behalve dat veel mensen het voor hun gemoedsrust prettig vinden vooraf hun wensen kenbaar te maken, kan het ook financieel economisch gezien aantrekkelijk zijn om uw uitvaart zelf te regelen en te bekostigen. Want kosten die men voor de éigen uitvaart maakt zijn wel aftrekbaar, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Het geld moet bijvoorbeeld in een deposito zijn gestort waaruit blijkt dat het bedrag duidelijk en volledig wordt besteed aan de kosten voor uw eigen overlijden. Dat is bijvoorbeeld het geval bij natura-uitvaartverzekeringen en bij storting van geld in een depositofonds van een uitvaartondernemer of een beherende stichting. Bij kapitaalverzekeringen niet, omdat het niet zeker is dat het bedrag volledig aan de uitvaart zal worden besteed.

Lees ook:

Misvatting: Met een verzekering betaal je je eigen uitvaart dubbel