"Wist u dat ...?"
DE BEGRAAFPLAATS

Wist u dat elke gemeente verplicht is haar burgers te voorzien van minimaal één begraafplaats. En dat een begraafplaats niet per sé eigendom hoeft te zijn van een gemeente (gemeentelijke begraafplaats). Een begraafplaats kan net zo goed in handen zijn van een BV of een stichting (bijzondere begraafplaats).

Wist u dat elke begraafplaats een reglement kent waarin de rechten en plichten van de begraafplaats en de rechthebbenden (huurders c.q. eigenaars) op de graven omschreven staan.
In het reglement worden alle regels omschreven. De uitgiftetermijnen van graven, de maten van de algemene en de familiegraven, de openingstijden van de begraafplaats, de kosten van de huur van de verschillende soorten (klassen) graven, de onderhoudsverplichting, de daaraan gepaard gaande kosten, hoe diep er begraven mag worden enzovoorts. Als er een aula aanwezig is op de begraafplaats wordt er vermeld hoe lang deze gebruikt mag worden tegen welke kosten en het zelfde geldt voor de eventuele aanwezigheid van een koffiekamer of condoleance ruimte.
Als het goed is staat er ook van alles in over grafstenen. Over het feit dat er een vergunning moet worden aangevraagd bij de begraafplaats om de steen te mogen plaatsen, over de soorten materiaal die gebruikt mogen worden, over de toegestane maten van grafstenen op algemene graven en familiegraven.
Soms, maar eigenlijk bijna nooit, staat er in het reglement iets vermeld over het eigendomschap van de grafsteen. En dat blijkt ze zuur te kunnen opbreken.

Want wist u dat als u een grafsteen plaatst of laat plaatsen op een graf op een begraafplaats deze steen terstond na plaatsing niet (meer) van u is? Maar van de begraafplaats? Tenzij anders vermeld wordt in het reglement.
Het klinkt misschien raar, maar het is waar.
U bestelt een steen bij de steenhouwer. De steenhouwer inventariseert uw wensen en maakt een ontwerp.
Na uw goedkeuring vraagt hij op basis van een bouwtekening een plaatsingsvergunning aan bij de begraafplaats. Na goedkeuring door de begraafplaats kan de steenhouwer het monument op het graf zetten.
Tegen die tijd heeft u de graafsteen waarschijnlijk (deels) betaald. Temeer omdat de steenhouwer altijd een voorschot vraagt.
Tot het moment dat de steen op het graf wordt geplaatst is er niets aan de hand. Dan is de steen van u of van de steenhouwer. Echter op het moment dat de steen geplaatst is, is de steen ineens eigendom van de begraafplaats.

Wist u dat dit echt zo is? Het is niet zo dat de begraafplaatsen dit zo graag willen. Maar het Hof Amsterdam heeft op 4 mei 2000 bevestigd dat het eigendom van een grafsteen, mits geplaatst op de begraafplaats, bij de begraafplaats ligt. Zoals mr. W. Van der Putten uiteenzet, in een artikel in het vakblad ‘De Begraafplaats’, was er een proces aangespannen om hierover duidelijkheid te krijgen. De inzet van het proces was dat geen van beide, zowel de begraafplaats als de rechthebbende op het graf (de huurder c.q. eigenaar) het eigendom wilden hebben. Dit in verband met mogelijke schadeclaims als een grafsteen onbedoeld omvalt en een verwonding of erger veroorzaakt. Dus eigenlijk ging het proces niet om het eigendom, maar om de aansprakelijkheid die uit het eigendom voortvloeit. Het is ook niet zo dat de begraafplaats zal weigeren om de grafsteen mee te geven aan de rechthebbende als deze er om vraagt. Bijvoorbeeld als de termijn van grafrecht is afgelopen en men deze niet kan of wil verlengen. Toch klinkt het raar. Je koopt een grafsteen, en als deze voor zijn doel gebruikt wordt ben je hem kwijt. Aan de andere kant is dit ook symbolisch en sprekend voor het fenomeen dood. Het ultieme kwijtraken.

Tot slot nog een paar wetenswaardigheden.
Wist u dat u de graftermijn van een eigen c.q. familiegraf alleen maar per 10 jaar kan verlengen? Dit mag wel onbeperkt gedaan worden. Maar u mag het niet in een keer met bijvoorbeeld 50 jaar verlengen (Wet op de Lijkbezorging art. 28.1).

Wist u dat u als rechthebbende op het graf ook verplicht bent om het te onderhouden?

Wist u dat het bestuur van de begraafplaats zelf mag bepalen in hoeverre maat, vorm en materiaal van de grafmonumenten worden voorgeschreven?

Wist u dat een begraafplaats, met name in de stad, een reservaatfunctie heeft voor de kleine dieren als eekhoorns, vleermuizen, fazanten, konijnen, vossen enzovoorts?
En dat er vaak vele, bijzondere bomen staan die bovendien, in tegenstelling tot de bomen op de Overtoom in Amsterdam en in gedeeltes van het Amazonewoud, wel de rust en de gelegenheid krijgen om door te groeien. En dat er op sommige begraafplaatsen zelfs bomendeskundigen werken.

Wist u dat de begraafplaats iets zegt over de manier waarop wij met de doden omgaan? En dat de manier waarop wij met de doden omgaan iets zegt over de manier waarop wij met elkaar omgaan.

Dat was het. Tot de volgende keer.


Reactie: elders@uitvaart.nl