Signalen uit de natuur

Gallmann en prins Bernhard waren goede vrienden die hun liefde voor Afrika deelden. Wanneer Bernhards levenseinde nadert, brengt Gallmann een laatste bezoek aan hem en spreken de twee over een mogelijk leven na de dood. De twee nemen afscheid van elkaar en Bernhard belooft Gallmann een teken te geven zodra hij zou zijn overleden. Op 1 december 2004 dineert Gallmann ’s avonds met enkele gasten in haar woning in Kenia. Op dat moment vliegt er een zeldzame vogel binnen, die drie keer rond de tafellamp cirkelt. Ook bijzonder is dat de vogel zich normaal gesproken alleen overdag vertoont, terwijl het op dat moment avond is. Meteen weet Gallmann dat haar goede vriend is overleden en achteraf bleek dit ook het geval te zijn.

De natuur als boodschapper van overledenen is niet alleen voorbehouden aan koninklijke overlijdens. Regelmatig vertellen nabestaanden mij welk signaal zij uit de natuur kregen. Dat kan een ogenschijnlijk heel simpel teken zijn, zoals een vlinder die tijdens de uitvaart op de kist van de overledene gaat zitten, of de zon die net door de wolken breekt wanneer de overledene uit de aula naar zijn of haar graf gedragen wordt. Maar er zijn ook vaak heel bijzondere ervaringen van nabestaanden. Onlangs vertelde een vader mij dat zijn 32-jarige gehuwde zoon in verband met een terminale ziekte bij zijn ouders werd verzorgd. De jonge man stierf in het bijzijn van zijn ouders en zijn vrouw. Zijn nog jonge kinderen verbleven op dat moment in hun eigen huis met een familielid dat oppaste. Direct na het overlijden van de zoon kwam er via de achterdeur een duif in het huis waar de kinderen op dat moment verbleven binnen en ging op de piano en vervolgens op de toetsen zitten. De piano was van de overleden man. Het dier was amper het huis uit te jagen. Even later kwam er bezoek aan huis, en bleek dezelfde duif zich voor de voordeur van het huis te bevinden om opnieuw naar binnen te willen. Het leek er alles op dat de zoon via de duif nog afscheid van zijn geliefde kinderen wilde nemen.

En dan was er de dochter die mij vertelde hoe er bij het huis van haar moeder vlak na het overlijden van haar vader steeds een roodborstje te vinden was. Het zat steeds voor het huiskamerraam en tikte ertegen, alsof het naar binnen wilde. Maar moeder was erg clean en hield niet van vogelpoepjes. Wegjagen hielp niet, steeds kwam het diertje weer terug en tikte dan fanatiek tegen het raam. Er werden nylondraadjes langs de ruit gespannen, maar het beestje wist zich ertussen te wurmen en alsnog op de ruit te tikken. De moeder werd enige tijd later in verband met een terminale ziekte in het ziekenhuis opgenomen en iedere keer als de dochter haar ouderlijk huis bezocht, was daar het roodborstje weer. Tot die ene keer dat ze het diertje dood aantrof. Kort daarna stierf haar moeder. Op mijn vraag of het misschien zo zou kunnen zijn dat haar vader een signaal had willen afgeven, bijvoorbeeld dat hij zijn vrouw kwam halen, antwoordde de dochter dat dat voor haar gevoel heel goed zou kunnen, en dat haar vader altijd zo’n vogelliefhebber was geweest.

Signalen uit de natuur kunnen ook tot hilarische situaties leiden. De vader van mijn vriendin overleed tijdens een vakantieperiode, en er was in de hele omgeving maar één pastor beschikbaar die de rouwdienst zou kunnen leiden. Uitgerekend de pastor waar mijn vriendin’s vader tijdens zijn leven zo’n enorme hekel aan had. Tijdens de consecratie, een bijzonder moment in de Eucharistieviering, viel er vanaf het plafond van de kerk een flinke plens condenswater precies op het hoofd van de pastor. “Ik weet zeker dat mijn vader daar de hand in had”, vertelde mijn vriendin die ondanks het verdriet om het verlies erg heeft moeten lachen om dit voorval.

Het valt mij vaak op dat nabestaanden niet graag te koop lopen met hun ervaringen, maar dat het verschijnsel wel diepe indruk heeft gemaakt. Het lijkt daarbij alsof zij denken dat anderen hun ervaring als ‘gek’ zullen betitelen. Toch vinden zij het doorgaans prettig deze ervaring te delen met mensen die ervoor openstaan. Een uitvaartleider die gevoelig is voor symbolieken kan in dit verband veel betekenen voor betrokkenen.

¹ In haar boek Licht op verdriet vertelt Marlies van Son uitgebreid over boodschappen uit de natuur. Zij beschrijft diverse dieren als de vlinder, het roodborstje, de merel en de adelaar en de symbolische betekenis ervan. ISBN 9080557544.